Η μάθηση βάσει  έργου (Project Based Learning) είναι μια μεθοδολογία με επίκεντρο τον μαθητή που ενθαρρύνει τους μαθητές να μάθουν και να εφαρμόσουν γνώσεις και δεξιότητες μέσα από μια συναρπαστική εμπειρία και ενεργή διερεύνηση προβλημάτων που έχουν εφαρμογή στον πραγματικό κόσμο (Dewey, 1997). Η μάθηση βάσει έργου, έρχεται σε αντίθεση με την παραδοσιακή διδασκαλία δεδομένου ότι δεν απεικονίζει μια γραμμική πορεία γνώσης αλλά αντίθετα θέτει ερωτήσεις και προβλήματα, επιτρέποντας έτσι την μάθηση μέσα από πράξεις (learning-by-doing).

Μάθηση βάσει έργου (Project-based learning) vs Projects

Τα projects συνήθως περιορίζονται στο εύρος γνώσης όσο και τη διάρκεια. Είναι ένας καλός τρόπος για τους μαθητές να εργαστούν με περιεχόμενο που έχουν ήδη μάθει. Στην μάθηση βάσει έργου από την άλλη οι μαθητές μαθαίνουν μέσω των projects. Ωστόσο, στα παραδοσιακά projects που δίνονται στην τάξη, οι μαθητές συμμετέχουν μόνο σε ένα μέρος της διαδικασίας έρευνας. Ο δάσκαλος κάνει το σχεδιασμό, την έρευνα,  τις ερωτήσεις και έπειτα παρουσιάζει όλο το υλικό στους μαθητές. Στη συνέχεια, οι μαθητές δημιουργούν κάτι. Ο δάσκαλος και ο μαθητής συνεργάζονται για να το βελτιώσουν και στη συνέχεια ο μαθητής παρουσιάζει το έργο (Project) στην τάξη ή στην καλύτερη περίπτωση το κρεμάει στον τοίχο του.

Από την άλλη πλευρά, ένα τυπικό σενάριο μάθησης βάσει έργου, προτείνει μια ερώτηση ή ένα πρόβλημα που πρέπει να αντιμετωπιστεί. Το project επικεντρώνεται στη διδασκαλία των μαθητών, σε σημαντικές γνώσεις και δεξιότητες, που προέρχονται από πρότυπα και βασικές έννοιες, οι οποίες βρίσκονται μάλιστα συναντόνται σε ακαδημαϊκές αίθουσες. Η μάθηση βάσει έργου (project-based learning) είναι συχνά πολυεπιστημονική και ευρύτερη ως προς το αντικείμενο, ενώ η μάθηση βάσει προβλημάτων (problem-based learning) ασχολείται ως επί το πλείστον με ένα μόνο θέμα. Γενικά, η μάθηση βάσει έργου ακολουθεί γενικά βήματα, ενώ η μάθηση βάσει προβλημάτων παρέχει συγκεκριμένα βήματα. Είναι σημαντικό ότι η μάθηση βάσει έργου συχνά περιλαμβάνει αυθεντικές εργασίες που επιλύουν πραγματικά προβλήματα, που έχουν δηλαδή αντίκτυπο στον πραγματικό κόσμο, ενώ η μάθηση βάσει προβλημάτων χρησιμοποιεί σενάρια και περιπτώσεις που ίσως σχετίζονται λιγότερο με την πραγματική ζωή (Larmer, 2014).

Στόχοι στη μάθηση βάσει έργου

Σύμφωνα με τους εκπαιδευτικούς, η μάθηση βάσει έργου (PBL) περιλαμβάνει πολλά οφέλη στους μαθητές. Αυτά ποικίλλουν από τη βαθύτερη κατανόηση των εννοιών, τη διεύρυνση της βάσης γνώσεων, τη βελτίωση της επικοινωνίας και την ενίσχυση των διαπροσωπικών και / ή κοινωνικών δεξιοτήτων, την ενίσχυση των ηγετικών δεξιοτήτων, έως τα αυξημένα επίπεδα δημιουργικότητας. Αυτή η μεθοδολογία εντείνει την αυτοκατευθυνόμενη μάθηση μέσω επικεντρωμένων σε προβλήματα αυθεντικών πλαισίων που προσφέρουν δραστηριότητες που περιλαμβάνουν πολυαισθητικές αναπαραστάσεις γνώσης (Mills & Treagust, 2003).

Ο ρόλος του εκπαιδευτικού

Θέτει την ερώτηση / ζήτημα με τέτοιο τρόπο ώστε να κατευθύνει τη μάθηση προς το περιεχόμενο, με βάση το διαθέσιμο υλικό.

Προτρέπει τους μαθητές να σκεφτούν ορθολογικά πώς να λύσουν προβλήματα.

Εκτός αυτού, ο καθηγητής αναλαμβάνει το ρόλο του διαμεσολαβητή. Σε συνεργασία με τους μαθητές, αξιολογεί προσεκτικά τι έχουν μάθει με βάση την εμπειρία που έχουν αποκτήσει.

Τους βοηθά να θέσουν τους στόχους. Αυτό σημαίνει ότι ο δάσκαλος διασφαλίζει ότι τα projects των μαθητών επικεντρώνονται σε μια βαθιά κατανόηση της προς διδασκαλίας έννοιας.

Παρέχει σχόλια για να βοηθήσει τους μαθητές να βελτιώσουν τις δεξιότητες που θα χρειαστούν στο επόμενο project τους.

Υποστηρίζει ενεργές δεξιότητες ακρόασης συμβουλεύοντάς τους να συμμετάσχουν στο διάλογο σχετικά με το θέμα / ερώτηση.

Ο ρόλος των μαθητών

Οι μαθητές συμμετέχουν σε μια εκτεταμένη, αυστηρή διαδικασία υποβολής ερωτήσεων, χρησιμοποιώντας υλικά και γνώσεις ώστε να αναπτύσσουν οι ίδιοι απαντήσεις.

Οι μαθητές συμμετέχουν σε ερευνητικές δραστηριότητες για να λύσουν ένα πρόβλημα, να απαντήσουν σε μια ερώτηση ή να αντιμετωπίσουν μια πρόκληση που τους δόθηκε.

Στη συνέχεια, συνεργάζονται για την επίτευξη συγκεκριμένων στόχων που αντιμετωπίζουν το πρόβλημα / ερώτηση.

Συνεργάζονται με τους υπόλοιπους συμμετέχοντες στο project και ανταλλάσσουν ιδέες για να παράγουν μια κοινή λύση.

Βελτιώνουν την κριτική σκέψη τους, αφού επιλέγουν οι ίδιοι πώς να χειρίζονται τις διαθέσιμες πληροφορίες και ταυτόχρονα να αξιολογούν τις επιλογές τους.

Τέλος, οι μαθητές παρουσιάζουν τη δουλειά τους σε άλλα άτομα, πέρα από τους συμμαθητές τους και τον δάσκαλό τους, βελτιώνοντας έτσι τις δεξιότητές τους σε δημόσια ομιλία και παρουσίαση.

Συμπέρασμα

Η μάθηση βάσει έργου, είναι μια διδακτική προσέγγιση που διαφέρει από τα παραδοσιακά έργα. Είναι επικεντρωμένη στους μαθητές, καθώς δίνει έμφαση στη συνεργασία μεταξύ τους, βάζοντας τους να αντιμετωπίσουν προκλήσεις που έχουν εφαρμογή σε υπαρκτά σενάρια, με απήχηση στον πραγματικό κόσμο, αυξάνοντας έτσι την πιθανότητα μακροχρόνιας διατήρησης γνώσεων και δεξιοτήτων (Falik, 2008). Τέλος, μπορεί να υποτεθεί ότι το PBL ακολουθεί τη θεωρία του κοινωνικού κονστρουκτιβισμού καθώς περιλαμβάνει αφενός τη συνεργασία μεταξύ των συμμετεχόντων και αφετέρου την απόκτηση γνώσεων μέσα από πράξεις και όχι μέσα από παθητική ακρόαση, όπως συμβαίνει στα δασκαλοκεντρικά μοντέλα εκπαίδευσης.