Υπάρχουν 3 ειδών άξονες δυσκολίας στην εξ αποστάσεως διδασκαλία: 1) Τεχνικής φύσεως, 2) Παιδαγωγικής – διδακτικής φύσεως, 3) Διαχειριστικής φύσεως. Ποίες είναι οι δυσκολίες που εντάσσονται στη κάθε κατηγορία; Πώς κάποιος μπορεί να τις αντιμετωπίσει αποτελεσματικά;
Περιεχόμενα
Σύγχρονη & Ασύγχρονη εκπαίδευση
Το παρόν άρθρο θα εστιάσει στο πως μπορούν να υπερκεραστούν οι τεχνικές & διδακτικής φύσεως δυσκολίες, καθώς οι δυσκολίες διαχειριστικής φύσεως σε πολύ μεγάλο βαθμό μπορούν να επιλυθούν μέσα από την ένταξη των μαθητών σε κάποια πλατφόρμα ασύγχρονης εκπαίδευσης. Πριν όμως γίνει καταγραφή των βοηθητικών συμβουλών πρέπει να γίνει μια ανάλυση του τι είναι ασύγχρονη και τι είναι η σύγχρονη εκπαίδευση
Σύγχρονη Εκπαίδευση
Η Σύγχρονη Εκπαίδευση απαιτεί την ταυτόχρονη συμμετοχή όλων των μαθητών και του διδάσκοντα σε ”πραγματικό χρόνο”. Κατά την διάρκειά της μπορούν να ανταλλάσσουν εκτός από απόψεις και εκπαιδευτικό υλικό. Η ταυτόχρονη εμπλοκή μπορεί να επιτευχθεί είτε με το να βρίσκονται στον ίδιο φυσικό περιβάλλον (τάξη κλπ.) είτε με το να είναι διασυνδεδεμένοι μέσω δικτύου που σε μια πλατφόρμα σύγχρονης εκπαίδευσης. Τέτοιες είναι το Zoom, το Big Blue Button, το Join.me, το Blackboard, κλπ η κάθε μια με τις δικές της ιδιαιτερότητες και ευκολίες.
Ασύγχρονη Εκπαίδευση
Η Ασύγχρονη Εκπαίδευση από την άλλη δεν απαιτεί την ταυτόχρονη συμμετοχή των μαθητών και των εκπαιδευτικών. Οι μαθητές δεν είναι ανάγκη να βρίσκονται συγκεντρωμένοι μαζί στον ίδιο χώρο ή την ίδια χρονική στιγμή. Αντίθετα, μπορούν να επιλέγουν μόνοι τους το προσωπικό τους εκπαιδευτικό χρονικό πλαίσιο μέσα στο οποίο θα συνδεθούν σε μια πλατφόρμα ασύγχρονης εκπαίδευσης. Η ασύγχρονη εκπαίδευση είναι περισσότερο ευέλικτη από την σύγχρονη αν και δεν διαθέτει το ζεστό κλίμα που επιφέρει μια κατά πρόσωπο επικοινωνία. Τέτοιες πλατφόρμες ασύγχρονης εκπαίδευσης είναι τα Moodle, Edmodo, CanvasLMS και άλλα, τα οποία όπως και οι αντίστοιχες πλατφόρμες για σύγχρονη εκπαίδευση διαφέρουν ως προς τα χαρακτηριστικά τους αλλά διαθέτουν κοινή φιλοσοφία.
Είτε σε σύγχρονου, είτε σε ασύγχρονου τύπου διδασκαλία, αναμφίβολα μπορούν να ανακύψουν διάφορα προβλήματα τα οποία χρίζουν αντιμετώπισης. Προβλήματα τα οποία ο εκπαιδευτικός μπορεί να συναντήσει και πραγματεύονται με ζητήματα των μαθητών ή του ίδιου.
Τεχνικές δυσκολίες στην εξ αποστάσεως διδασκαλία
Μερικές από τις περισσότερο κοινές δυσκολίες τεχνικής φύσεως που μπορεί ένας εκπαιδευτικός να συναντήσει κατά τα μαθήματα σύγχρονης εκπαίδευσης είναι οι παρακάτω:
Πριν το μάθημα : Το μικρόφωνο δεν λειτουργεί
Ζητήστε από τους μαθητές κατά το πρώτο μάθημα να συνδεθούν νωρίτερα από την προκαθορισμένη ώρα του μαθήματος και να ελέγξουν τη δυνατότητα μετάδοσης ήχου από το μικρόφωνο της συσκευής του. Για το σκοπό αυτό, τα μικρόφωνα των μαθητών μπορούν να μείνουν ανοικτά για ένα προκαθορισμένο διάστημα. Σε περίπτωση που διαπιστώσετε προβλήματα με το μικρόφωνο προσπαθήστε πριν την έναρξη του μαθήματος να τα επιλύσετε παρέχοντας βοήθεια όπου χρειάζεται. Πιο συγκεκριμένα αν το μικρόφωνο δεν λειτουργεί εξηγήστε στο μαθητή από ποιο σημείο μεταβάλει την επιλεγμένη συσκευή εισόδου φωνής από τον υπολογιστή του. Το στάδιο αυτό είναι προπαρασκευαστικό και δεν πρέπει να λησμονείται πως δεν γίνεται να δίνετε απεριόριστη ώρα συμβουλές. Το μάθημα ξεκινάει κανονικά την προγραμματισμένη ώρα δίχως χρονοτριβή για εκείνους που δεν τα καταφέρνουν, σεβόμενοι την πλειοψηφία που δεν αντιμετωπίζει δυσκολίες. Όταν το μάθημα ολοκληρωθεί τότε καλέστε όσους δεν τα κατάφεραν και προσπαθήστε να συνδράμετε στον σκοπό τις επίλυσης των ζητημάτων
Πριν το μάθημα : Παροχή συμβουλών
Ζητώντας από τους μαθητές να συνδεθούν νωρίτερα την πρώτη, εκμεταλλευθείτε αυτόν τον χρόνο για να τους δώσετε κάποιες επιπρόσθετες συμβουλές ορθής χρήσης των διαδικτυακών πόρων. Πιο συγκεκριμένα εξηγήστε τους πως πρέπει η συσκευή με την οποία συνδέονται στη πλατφόρμα σύγχρονης εκπαίδευσης να βρίσκεται κοντά στο modem/router τους αν συνδέονται με ασύρματη ζεύξη. Επίσης επισημάνετε τους από τους μαθητές να μην πλοηγούνται ταυτόχρονα στο διαδίκτυο, εκτός αν τους το έχετε ζητήσει ένεκα κάποιας δραστηριότητας καθώς ελλοχεύει σοβαρός κίνδυνος δυσλειτουργίας των διάφορων προγραμμάτων αν ο χρήστης ταυτόχρονα μεταβαίνει από την μια εφαρμογή ή το ένα παράθυρο στο άλλο. Επίσης ζητήστε τους για την εύρυθμη λειτουργία του μαθήματος κανένας στο σπίτι, είτε το δικό μας είτε των μαθητών να μην χρησιμοποιεί διαδικτυακούς πόρους κατά την διάρκεια του μαθήματος καθώς ενδεχομένως να τίθεται θέμα αστάθειας λόγω περιορισμένου εύρους ταχύτητας.
Κατά τη διάρκεια : Έναρξή μαθήματος
Το μάθημα ξεκινάει κανονικά την προγραμματισμένη ώρα και τελειώνει ακριβώς την ώρα που έχει δηλωθεί πρώτιστα. Πρέπει να υπάρχει συνέπεια και σοβαρότητα κι οι άξονες να τηρούνται κατά γράμμα έτσι ώστε το μάθημα να μην εκτιναχθεί πέραν τις προκαθορισμένης διάρκειας του.
Κατά τη διάρκεια : Αποσυνδέσεις μαθητών / Απουσίες μαθητών
Μην λειτουργείτε όπως θα πράττατε σε μια συμβατική τάξη. Το μάθημα συνεχίζεται κανονικά άσχετα αν κάποιος εισέλθει ελαφρώς καθυστερημένα. Δεν χρειάζεται το μάθημα να διακοπεί για να συζητήσετε γιατί αποσυνδέθηκε προσωρινά ο μαθητής ή να ζητήσετε εξηγήσεις γιατί άργησε να μπει. Αυτό το οποίο οφείλετε να έχετε κατά νου είναι πως πρέπει να υπάρχει καταγραφή απουσιολογίου και να ενημερώνονται οι απόντες περί των πεπραγμένων εν ευθέτω χρόνω, μέσα από τη πλατφόρμα ασύγχρονης εκπαίδευσης
Κατά τη διάρκεια : Προβλήματα ταχύτητας
Πολλές φορές, ιδιαιτέρα όταν η οθόνη του καθηγητή διαμοιράζεται και η κάμερα του είναι ενεργή, διαπιστώνονται αστάθειες στην ταχύτητα μετάδοσης της πληροφορίας με αποτέλεσμα το video να «σπάει» και η πληροφορία να μην μεταδίδεται απρόσκοπτα. Για τις περιπτώσεις αυτές, βεβαιωθείτε ότι δεν γίνεται χρήση του διαδικτύου από κανέναν στο χώρο μας. Επίσης καλό είναι αν έχουν επιλεγεί να παρουσιαστούν video στους μαθητές αυτά να έχουν αποθηκευτεί τοπικά στον υπολογιστή και να προβάλλονται από αυτόν, δίχως την ανάγκη φόρτωσης τους από κάποια σελίδα, λόγου χάρη το YouTube.
Κατά τη διάρκεια : Προβλήματα λειτουργίας του υπολογιστή
Όταν ο Bill Gates το 1995 παρουσίαζε ζωντανά τα Windows XP στο κοινό που τον παρακολουθούσε, ξαφνικά όλα πήγαν στραβά και ο υπολογιστής του υπέπεσε σε σφάλματα με αποτέλεσμα η παρουσίαση να διακοπεί. Κάτι αντίστοιχο πιθανόν να συμβεί και σε εσάς. Για τον λόγο αυτό καλό είναι, το λογισμικό (software) του εργαλείου της πλατφόρμας που έχετε επιλέξει να χρησιμοποιείτε να έχει εγκατασταθεί σε κάποια άλλη συσκευή, όπως για παράδειγμα ένα tablet ή κινητό τηλέφωνο, έτσι ώστε να καταφύγετε σε αυτή την λύση σε περίπτωση που χρειαστεί, και η τηλεδιάσκεψη να συνεχιστεί όσο το δυνατόν πιο γρήγορα. Ιδανικά, καλό θα ήταν να έχετε δεύτερο υπολογιστή σε περίπτωση που κάτι συμβεί με αυτόν τον οποίο χρησιμοποιείτε.
Διδακτικής φύσεως δυσκολίες στην εξ αποστάσεως διδασκαλία
Η βασικότερη συμβουλή που πρέπει ένας εκπαιδευτικός να έχει κατά νου πριν την εκτέλεση ενός online μαθήματος είναι ακριβώς η ίδια την οποία πρέπει να γνωρίζει πριν μπει και σε μια συμβατική αίθουσα διδασκαλίας. Αυτή δεν είναι άλλη από την απαίτηση της καλής προετοιμασίας του επερχόμενου μαθήματος. Πέραν τούτου όμως υπάρχουν κάποιες συγκεκριμένες δυσκολίες οι οποίες μπορούν να παρουσιαστούν σε διδασκαλία εξ’ αποστάσεως.
Σύγχρονη Εκπαίδευση : Υποκίνηση συζητήσεων
Οι διαδικτυακές αίθουσες διδασκαλίας, όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, λειτουργούν διαφορετικά από τις παραδοσιακές αίθουσες διδασκαλίας. Αυτές οι αίθουσες διδασκαλίας είναι αναμφίβολα πιο απόμακρες σε σχέση με την ζεστασία την οποία παράγεται μεταξύ των μαθητών και των εκπαιδευτικών.
Για να το αντιμετωπίσετε, ενθαρρύνετε τη συμμετοχή, όπως θα κάνατε στην τάξη. Υπάρχουν διάφοροι τρόποι με τους οποίους μπορείτε να ενθαρρύνετε τη συμμετοχή.
- συζητήσεις πριν το μάθημα σε σχέση με την καθημερινότητα των μαθητών
- εμβόλιμη προβολή βίντεο και συζήτηση πάνω σε αυτό. Προσοχή, εδώ μιλάμε για βιντεο κάτω των μαξιμουμ 3 λεπτών έτσι ώστε να μην χάνεται η προσοχή των μαθητών καθώς οι περισσότεροι διδάσκετε μαθητές που ανήκουν στην GenZ με το χαμηλό βαθμό διατήρησης της προσοχής.
- αν η πλατφόρμα ασύγχρονης εκπαίδευσης που χρησιμοποιείτε διαθέτει μηχανισμούς παιχνιδοποίησης και πίνακα κατάταξης κάντε συχνή αναφορά σε αυτόν. Έτσι όχι μόνο θα κινητοποιηθούν οι μαθητές επιπρόσθετα αλλά θα ενισχύσετε και την εμπλοκή τους με το αντικείμενο διδασκαλίας.
- Μην λησμονείτε να παρέχετε σύγχρονη ανατροφοδότηση για το υλικό που δόθηκε ασύγχρονα σε προηγούμενο χρόνο.
- Φροντίστε να κάνετε συγκλίνουσα παραγωγή από το ένα μάθημα στο άλλο. Εκεί που τελειώνει το ένα μάθημα οφείλει να αρχίζει το άλλο. Η σωστή συνοχή προσφέρει ορθότερη ροή για το επερχόμενο μάθημα.
Σύγχρονη εκπαίδευση : Υλικό
Ελέγξετε αν οι σελίδες οι οποίες θα δώσετε στους μαθητές σας κατά την διάρκεια ενός διαδικτυακού μαθήματος λειτουργούν απρόσκοπτα και σε κινητές συσκευές. Με δεδομένο πως περισσότεροι από τους μισούς σας μαθητές θα εισέλθουν στο μάθημα σας μέσω αυτών πρέπει να υπάρχει ενδελεχής έλεγχος ότι αυτές είναι ορθά προσπελάσιμες από φορητές συσκευές.
Φροντίστε να έχετε κάνει ενδελεχή έλεγχο του υλικού πριν αυτό δοθεί στους μαθητές. Μην ξεχνάτε ότι το επιθυμητό σενάριο είναι μια εμπειρία χρήσης δίχως διακοπές και προβλήματα. Επίσης πάντα υπάρχει η περίπτωση οι γονείς στα πρώτα 1-2 διαδικτυακά μαθήματα να είναι παρόντες. Συνεπώς όσο καλύτερα προετοιμασμένοι είστε τόσο καλύτερη εντύπωση θα δώσετε.
Όπως κάθε τι νέο έτσι και η online διδασκαλία χρειάζεται τριβή. Επειδή οι χρόνοι είναι διαφορετικοί από το συμβατικό μάθημα πάντα να έχετε ένα σχέδιο Β (back-up) με επιπρόσθετες δραστηριότητες σε περίπτωση που το μάθημα κυλήσει γρηγορότερα από το αναμενόμενο, με απώτερο σκοπό να γεμίσετε τον κενό χρόνο που τυχών παρουσιαστεί.
Μην λησμονείτε κατά την διάρκεια της διάλεξης σας να δείχνετε πάντα κάτι στους μαθητές κι ο λόγος είναι διότι ο ανθρώπινος εγκέφαλος έλκεται ευκολότερα από εικόνες από ένα απλό κείμενο ή από κάποιον που απλά μιλάει. Για το σκοπό αυτό να έχετε έτοιμη μια παρουσίαση στο εργαλείο της επιλογής σας, PowerPoint, Nearpod, Prezi, H5P, κλπ το οποίο θα είναι ενεργό κατά την διάρκεια του μαθήματος σας.
Ασύγχρονη Εκπαίδευση : Επικοινωνία
Διατηρήστε μια συνεπή παρουσία στο διαδίκτυο. Η επικοινωνία είναι απαραίτητη στο διαδικτυακό περιβάλλον της τάξης. Εμπλακείτε δώστε στους μαθητές σας να παρουσιάσουν τον εαυτό τους – βοηθήστε στην μεταφορά της ζεστασιάς της φυσικής αίθουσας διδασκαλίας, σε ψηφιακή μορφή.
Βεβαιωθείτε ότι οι μαθητές σας γνωρίζουν τις καλύτερες μεθόδους και ώρες για να επικοινωνήσουν μαζί σας. Το να μην έχεις καθηγητή σωματικά παρόν μπορεί να κάνει κάποιους μαθητές νευρικούς. Προσπαθήστε να τους χαλαρώσετε απαντώντας σε ερωτήσεις εγκαίρως και παρέχοντας πολλές οδηγίες και σχόλια.
Ασύγχρονη Εκπαίδευση : Κινητοποίηση
Ο καθένας μαθαίνει διαφορετικά – και το κίνητρο παίζει μεγάλο ρόλο στη μαθησιακή διαδικασία. Ενώ μερικοί μαθητές είναι αυτοκινούμενοι άλλοι μαθητές μπορεί να μην είναι. Οι εργασίες που δεν απαιτούνται ενδέχεται να παραλειφθούν από τους κάποιους. Σκεφτείτε τρόπους για να παρακινήσετε όλους τους μαθητές σας να αξιοποιήσουν στο έπακρο την τάξη σας. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει την παροχή επιπλέον πόντων για διαδικτυακές συζητήσεις ή προαιρετικές εργασίες. Οι προθεσμίες μπορούν επίσης να βοηθήσουν στην προώθηση των πιο μη κινητοποιημένων μαθητών σας. Ο στόχος σας είναι να βρείτε τρόπους για να βοηθήσετε τους μαθητές σας να αξιοποιήσουν στο έπακρο την ψηφιακή τάξη
Ανατροφοδότηση στην εξ αποστάσεως διδασκαλία
Σε πλαίσιο παραδοσιακής τάξης, η ανατροφοδότηση είναι εξαιρετικά σημαντική για τη βελτίωση των διδακτικών δεξιοτήτων. Ανάλογης σημασίας είναι κι ο ρόλος της ανατροφοδότησης στην εξ αποστάσεως διδασκαλία. Η ανατροφοδότηση ταξινομείται μεταξύ σχολίων από μαθητές και ανατροφοδότηση που προέρχεται από συναδέλφους.
Ανατροφοδότηση από μαθητές
Οι μαθητές σας μπορούν να σας προσφέρουν πολύτιμα σχόλια που μπορούν να σας βοηθήσουν να προωθήσετε την τάξη σας. Με την εκπαίδευση να κινείται όλο και περισσότερο στο διαδίκτυο, οι μαθητές σας πιθανώς έχουν ήδη βιώσει μια διαδικτυακή τάξη. Αυτή η εμπειρία μπορεί να τους βοηθήσει να σας ενημερώσουν για τα θετικά και αρνητικά της συνολικής διαδικτυακής σας τάξης. Εργαλεία τύπου Poll μπορούν να φανούν ιδιαιτέρως χρήσιμα με σκοπό την αυτό-βελτίωση και την ανύψωση της μαθησιακής εμπειρίας.
Ανατροφοδότηση από άλλους εκπαιδευτικούς
Εκτός από τους μαθητές σας, αναζητήστε και συνδεθείτε με άλλους διαδικτυακούς εκπαιδευτικούς. Η εκπαίδευση είναι ένα πεδίο «κοινής χρήσης» και έτσι οι ενδεχόμενες αυτές κοινότητες πρακτικής που θα δημιουργηθούν με άλλους εκπαιδευτικούς θα μπορούσαν να αποδειχθούν πολύτιμες για την ανάπτυξη των διαδικτυακών εκπαιδευτικών σας ικανοτήτων
Επίλογος
Αναμφίβολα τα παραπάνω αποτελούν μερικά από τα κυριότερα προβλήματα τα οποία κάποιος μπορεί να συναντήσει όταν ξεκινήσει το ταξίδι του στον κόσμο της εξ αποστάσεως διδασκαλίας. Με σωστή προετοιμασία, απόκτηση εμπειρίας και θετικιστική αντιμετώπιση, τα προβλήματα αυτά θα είναι μια σταγόνα στον ωκεανό του ταξιδιού σας. Λοιπόν, έχετε πίστη και δοκιμάστε. Ακόμα κι αν αποτύχετε ελαφρώς στην αρχή, δοκιμάστε ξανά και τελικά να είστε βέβαιοι πως θα πετύχετε.