Από ότι φαίνεται καταφέρατε να επιβιώσετε από τη μετάβαση από την παραδοσιακή στη διαδικτυακή διδασκαλία. Τι θα συμβεί από εδώ και στο εξής; Σκοπεύετε να συνεχίσετε τη διδασκαλία στο διαδίκτυο λόγω της πιθανότητας μιας νέας καραντίνας; Αν ναι, έχετε αναρωτηθεί πώς μπορείτε να προσφέρετε καλύτερα μαθήματα βασισμένα στις αρχές σχεδιασμού eLearning στους μαθητές σας, έτσι ώστε να αντιμετωπιστεί ένα τέτοιο σενάριο;
Στον τάχιστα εξελίξιμο τομέα της διαδικτυακής εκπαίδευσης παρατηρείται μια μαζικότητα εισροής εκπαιδευτικών, οι οποίοι εν είδει σχεδιαστών εκπαιδευτικών προγραμμάτων ( instructional designers) προσπαθούν να υλοποιήσουν εξ’ αποστάσεως μαθήματα προς όφελος των μαθητών τους. Πώς όμως ένας εκπαιδευτικός ο οποίος δεν έχει το απαραίτητο υπόβαθρο και την αναγκαία εμπειρία στον σχεδιασμό προγραμμάτων ηλεκτρονικής μάθησης θα μπορέσει να αναπτύξει αυτά τα προγράμματα με τον σωστό τρόπο προς όφελος των μαθητών – χρηστών; Ποια είναι τα χαρακτηριστικά εκείνα τα οποία θα διέπουν το τελικό προϊόν ώστε αυτό να είναι αποτελεσματικό;
Κύρια ζητήματα κατά το σχεδιασμό προγραμμάτων ηλεκτρονικής μάθησης
Είναι αναγκαίο να υπογραμμιστεί πως για τον εκπόνηση προγραμμάτων εξ’ αποστάσεως μάθησης χρειάζεται έρευνα και ενδελεχής σχεδιασμός (Bates, 2005). Τα κυριότερα στοιχεία τα οποία πρέπει να ληφθούν υπόψη από τον σχεδιαστή είναι τα εξής:
1. Ιδιαιτερότητες χρηστών
Αρχικά είναι επιβεβλημένο να λαμβάνονται υπόψη τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που διέπουν την μαθησιακή κοινότητα στην οποία απευθύνεται το εκάστοτε πρόγραμμα (Bush & Mott, 2009; Σοφός, Κώστας & Παράσχου, 2015). Αντίστοιχη θέση διατύπωσε και ο Kopper (2006) περί εξατομίκευσης του περιεχομένου κρίνοντας πως πρέπει να μπορεί να προσαρμόζεται αναλόγως τις προτιμήσεις , την προ υπάρχουσα γνώση καθώς και τις ανάγκες των μανθανόντων. Λόγου χάρη πιο το όφελος να δοθεί προς χρήση ένα εξαιρετικό προϊόν ως προς την μορφή και το περιεχόμενο του αν απευθύνεται σε μαθητές διαφορετικού επιπέδου από εκείνους οι οποίοι θα το παρακολουθήσουν;
2. Καθολική προσέγγιση
Ένα πρόγραμμα διαδικτυακής μάθησης οφείλει να είναι διατυπωμένο με τέτοιο τρόπο ώστε να μπορεί να χρησιμοποιηθεί δίχως πρόβλημα σε πολλά διαφορετικά περιβάλλοντα από διαφορετικούς χρήστες πάντα με την δέουσα επισημότητα ως προς το ύφος και τη γλώσσα του (Kopper, 2006; Ghirardini, 2011). Αναφορικά με το είδος του περιεχομένου αυτό πρέπει να έχει γραφτεί με τέτοιο τρόπο ώστε να καθιστά δεδομένο πως τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά ορισμένων ομάδων όπως το φύλλο ή η φυλή δεν θίγονται (Ghirardini, 2011).
3. Συνθήκες κοινωνικής μάθησης
Η επιτυχία επίσης έγκειται στη δυνατότητα του προσφερόμενου προγράμματος να εξυπηρετεί και να ενισχύει την δημιουργία κοινοτήτων πρακτικής και μάθησης μεταξύ των υποκειμένων που το χρησιμοποιούν (Bush & Mott, 2009). Σύμφωνα μάλιστα με τους υποστηρικτές της θεωρίας του κοινωνικού κονστρουκτιβισμού η καλλιέργεια και υποστήριξη τέτοιων συνθηκών μάθησης που ευνοούν την αλληλεπίδραση μεταξύ των συμμετεχόντων αποτελεί βασική ανάγκη. Το παραπάνω μπορεί να γίνει εφικτό μέσα από την ύπαρξη forum επικοινωνίας, chat rooms (ασύγχρονη επικοινωνία) καθώς επίσης και τακτικών τηλεδιασκέψεων μεταξύ των συμμετεχόντων (σύγχρονη επικοινωνία).
4. Τρόπος παρουσίασης της πληροφορίας
Σύμφωνα με τον Kopper (2006) ο σωστός σχεδιασμός πρέπει να χρησιμοποιεί διαφορετικές παιδαγωγικές προσεγγίσεις για την επίτευξη της εγκαθίδρυσης της γνώσης και όχι να εστιάζει μονάχα σε μια μέθοδο. Οι άνθρωποι διαφέρουν στον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβάνονται την προσφερόμενη γνώση, συνεπώς είναι δεδομένο πως το διδακτέο περιεχόμενο πρέπει να δίνεται με τρόπο πολυδιάστατο και όχι να περιορίζεται σε ένα δυο τρόπους παρουσίασης των πληροφοριών. Αν οι πληροφορίες δεν δίνονται μονοδιάστατα αλλά με την βοήθεια πολυμέσων όπως γραφικές απεικονίσεις, ήχους ή βίντεο, ο χρήστης θα είναι σε θέση να αντιληφθεί ευκολότερα την νέα γνώση (Ghirardini, 2011)
5. Μηχανισμοί ανατροφοδότησης
Τέλος είναι σημαντικό να παρέχεται άμεση ανατροφοδότηση στον χρήστη καθώς επίσης και καταγραφή της απόδοσης του στα διάφορα προς εξέταση αντικείμενα (Bush & Mott, 2009). Συνεπώς πρέπει να γίνει χρήση μηχανισμών οι οποίοι θα βοηθήσουν τον μαθητή να αντιλαμβάνεται την απόδοση του άμεσα και κυρίως αυτοματοποιημένα, δίχως την ανάγκη ανατροφοδότησης από φυσικό πρόσωπο, λόγου χάρη τον υπεύθυνο εκπαιδευτικό, καθώς αν και αναγκαίο (Wei, Peng & Chou, 2014), ορισμένες φορές δεν είναι εύκολα εφικτό.
Αναφορές
Σοφός, Α., Κώστας, Α., Παράσχου, Β., 2015. Online εξ αποστάσεως εκπαίδευση. Αθήνα:Σύνδεσμος Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών. Ανακτήθηκε από Σεπτέμβριος 30, 2017 από http://hdl.handle.net/11419/182
Bush, M. D., & Mott, J. D. (2009). The transformation of learning with technology: “learner-centricity, content and tool malleability, and network effects”. Educational Technology, 49(2), 3-20.
Bates, A. W. (2005). Technology, E-learning and Distance Education. NY: Routledge.
Ghirardini, B., Food and Agriculture Organization of the United Nations., & Germany. (2011). E-learning methodologies: A guide for designing and developing e-learning courses. Rome: Food and Agriculture Organization of the United Nations.
Koper, R. (2006). Current research in learning design. Educational Technology & Society, 9(1), 13-22.
Wei, H., Peng, H., & Chou, C. (2015). Can more interactivity improve learning achievement in an online course? Effects of college students’ perception and actual use of a course-management system on their learning achievement. Computers & Education, 8310-21. doi:10.1016/j.compedu.2014.12.013