Βασικοί oρισμοί για το eLearning & το Instructional Design

Καλώς ήρθατε στο πρώτο μάθημα μας που σκοπό έχει να σας διδάξει πως να γίνετε ένας Instructional Designer ή στα ελληνικά Σχεδιαστής Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων.

Σε αυτό το άρθρο θα αποσαφηνίσουμε κάποιους βασικούς ορισμούς που συναντώνται συχνά στην βιομηχανία του elearning, πριν βουτήξουμε πιο βαθιά σε πιο πρακτικά ζητήματα.

Ο Instructional Designer είναι το άτομο που είναι επιφορτισμένο με την δημιουργία εκπαιδευτικού υλικού. Πρακτικά επιλέγει πώς θα μεταδώσει την πληροφορία και τη γνώση, έτσι ώστε αυτές να αφομοιωθούν καλύτερα από το μαθησιακό ακροατήριο. Έτσι,  λαμβάνοντας υπόψη τις δυνατότητες και τις αδυναμίες του εκάστοτε ακροατηρίου δημιουργεί περιεχόμενο χρησιμοποιώντας μια σειρά από εκπαιδευτικές προσεγγίσεις.

Ο κλάδος του Instructional Design είναι ενδιαφέρον και πολλά υποσχόμενο πεδίο το οποίο απαιτεί από τους επαγγελματίες του είδους να κατέχουν μια μεγάλη ποικιλία δεξιοτήτων και γνώσεων τόσο στο πεδίο της εκπαίδευσης όσο και στην επιστήμη υπολογιστών.

Οι Instructional Designers, απασχολούνται κατά βάση στην βιομηχανία του eLearning, τόσο για ακαδημαϊκούς όσο και για εμπορικούς σκοπούς, σχεδιάζοντας κι ενίοτε αναπτύσσοντας προγράμματα εξ αποστάσεως μάθησης.

Τώρα που ξέρετε τι είναι ο εκπαιδευτικός σχεδιασμός, ας ορίσουμε τον όρο eLearning ή στα ελληνικά εξ αποστάσεως μάθηση. Σύμφωνα με το Λεξικό της Οξφόρδης

Σε αντίθεση με την κλασσική δια ζώσης εκπαίδευση, στην εξ αποστάσεως χρησιμοποιούνται μια γκάμα λογισμικών τα οποία επιτρέπουν την πραγματοποίηση του μαθήματος διαδικτυακά. Με την χρήση των αυτών εργαλείων, ο εκπαιδευτικός παρουσιάζει το μάθημα του σε ψηφιακό περιβάλλον και αλληλοεπιδρά με τους μαθητές. Σε επόμενο άρθρο θα δούμε περισσότερες πληροφορίες για διάφορα λογισμικά που σχετίζονται με την εξ αποστάσεως μάθηση.

Το eLearning μπορεί να είναι σύγχρονο ή ασύγχρονο. Ας δούμε αναλυτικά αυτές τις δυο, πιο συνηθισμένες, μορφές που μπορεί να έχει.

Η σύγχρονη ηλεκτρονική μάθηση ομοιάζει με την εμπειρία μάθησης σε μια παραδοσιακή δια ζώσης τάξη, με την διαφορά ότι συμβαίνει σε ψηφιακό περιβάλλον.

Σε αντίθεση με την παροδοσιακή τάξη που προϋποθέτει ταυτόχρονη φυσική παρουσία εκπαιδευτικού και μαθητών, η σύγχρονη ηλεκτρονική μάθηση επιτρέπει στους μαθητές να παρακολουθούν το μάθημα τους, οπουδήποτε κι αν βρίσκονται, αρκεί να διαθέτουν υπολογιστή και σύνδεση στο Διαδίκτυο. Όπως και στην παραδοσιακή τάξη, έτσι και στη σύγχρονη ηλεκτρονική μάθηση οι μαθητές χρειάζεται να παρακολουθήσουν το μάθημα σε συγκεκριμένη προκαθορισμένη ώρα. Για να πραγματοποιηθεί η διδασκαλία, μαθητές και εκπαιδευτικός, πρέπει να συνδεθούν ταυτόχρονα σε ένα λογισμικό τηλεδιασκέψεων, όπως λόγου χάρη είναι το Zoom ή το WebEx. Μέσα σε αυτό το ψηφιακό περιβάλλον το μάθημα γίνεται ζωντανά, όπως θα γινόταν και σε μια φυσική τάξη.

Μερικά από τα εργαλεία που σχετίζονται με τη σύγχρονη ηλεκτρονική μάθηση, πέραν το λογισμικών τηλεδιάσκεψης που αναφέρθηκε πριν, είναι τα άμεσα μηνύματα, η κοινή χρήση εφαρμογών, η ψηφοφορία, κλπ.

Η ασύγχρονη ηλεκτρονική μάθηση από την άλλη ακολουθεί τον ρυθμό του μαθητή δίχως την ανάγκη ταυτόχρονης παρουσίας του σε κάποιο κοινό ψηφιακό χώρο με τον εκπαιδευτικό. Οι μαθητές και ο εκπαιδευτικός, αλληλοεπιδρούν κάνοντας χρήσης ενός Learning Management System, δηλαδή ενός Συστήματος Διαχείρισης Μάθησης, όπως είναι λόγου χάρη το Moodle ή το Microsoft Teams. Ο εκπαιδευτικός, αναρτά στο Σύστημα Διαχείρισης Μάθησης τις ψηφιακές παρουσιάσεις του, τις ασκήσεις αξιολόγησης και γενικότερα όλο το εκπαιδευτικό υλικό. Στη συνέχεια, οι μαθητές καλούνται να μελετήσουν και να δουλέψουν πάνω στο υλικό που τους έχει ανατεθεί. Φυσικά υπάρχει η δυνατότητα επικοινωνίας μεταξύ των συμμετεχόντων μέσω ανταλλαγής μηνυμάτων, e-mails, κλπ.

Μερικά από τα πιο συχνά χρησιμοποιούμενα εργαλεία στην ασύγχρονη ηλεκτρονική μάθηση, πέραν των συστημάτων διαχείρισης μάθησης, είναι οι ψηφιακές παρουσιάσεις, τα forum, τα videos, τα pdfs, τα wikis, κλπ.

Έχετε υπόψη σας πως η βέλτιστη προσέγγιση για την επίτευξη των μαθησιακών στόχων, σε πολλές περιπτώσεις προϋποθέτει τον συνδυασμό ασύγχρονης και σύγχρονης εμπειρίας μάθησης.

Για παράδειγμα, σκεφτείτε ένα μάθημα στο οποίο ο εκπαιδευτικός αναρτά υλικό στο Σύστημα Διαχείρισης Μάθησης και ζητά από τους μαθητές να το μελετήσουν ασύγχρονα. Παράλληλα σε συγκεκριμένα χρονικά διαστήματα ορίζει ζωντανές τηλεδιασκέψεις με τους μαθητές του για να λύσει απορίες ή να παρουσιάσει νέες πληροφορίες, σε σύγχρονο χρόνο. Με αυτό τον τρόπο συνδυάζει τους δυο τύπους εξ αποστάσεως εκπαίδευσης, την σύγχρονη και την ασύγχρονη.

Εδώ ολοκληρώθηκε η αποσαφήνιση τριών βασικών εννοιών σχετικές με το elearning τις οποίες θα συναντήσουμε συχνά στα επόμενα μας μαθήματα. Στο επόμενο μας μάθημα, θα αναφερθούμε στα τρία πιο γνωστά μοντέλα ανάπτυξης υλικού, τα οποία χρησιμοποιούν οι instructional designers για να δημιουργήσουν εκπαιδευτικές λύσεις.