Συνεχίζοντας την καταγραφή των πιο γνωστών μοντέλων ανάπτυξης εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων, στο παρόν άρθρο θα ασχοληθούμε με το μοντέλο SAM.
Το τελευταίο μοντέλο εκπαιδευτικού σχεδιασμού που θα καλύψουμε, έπειτα από το ADDIE και το Rapid-ISD, είναι το Μοντέλο Διαδοχικής Προσέγγισης ή όπως είναι πιο γνωστό, μοντέλο SAM (Successive Approximation Model).
Το μοντέλο SAM δίνει έμφαση στη δημιουργία ενός λειτουργικού πρωτοτύπου, το οποίο θα αποτελέσει το σημείο αναφοράς για την ανάπτυξη του προϊόντος. Το πρωτότυπο είναι η «προσέγγιση» (approximation) της τελικής λύσης που επιθυμεί ο πελάτης. Και επειδή είναι «διαδοχικό » (successive), τα προϊόντα που δημιουργούνται με το SAM εξελίσσονται σε μικρά και γρήγορα βήματα.
Με το SAM, ο στόχος είναι μικρότερα, πιο ευέλικτα βήματα σε ένα μεγαλύτερο πλαίσιο για την δημιουργία εκπαιδευτικών λύσεων.
Βήματα ανάπτυξης στο Μοντέλο SAM
Το μοντέλο SAM διακρίνεται από τρία βήματα. Από την προετοιμασία (preparation), τον επαναληπτικό σχεδιασμό (iterative design) και την επαναληπτική ανάπτυξη (iterative development).
Γιατί όμως επαναληπτικός σχεδιασμός κι ανάπτυξη και όχι σκέτο σχεδιασμός κι ανάπτυξη; Διότι αυτά τα βήματα συμβαίνουν κατ’ επανάληψη, ξανά και ξανά. Τα βήματα που ακολουθούνται στο μοντέλο SAM, δεν είναι σειριακά, αλλά έχουν κυκλική ροή. Ας τα δούμε πιο αναλυτικά.
Προετοιμασία - Preparation
Στο αρχικό βήμα της Προετοιμασίας, συλλέγονται οι πληροφορίες για το προφίλ του μαθησιακού ακροατηρίου. Ακόμα, καθορίζεται ο εκπαιδευτικός στόχος και τα βασικά χαρακτηριστικά που θα έχει το εκπαιδευτικό προϊόν το οποίο θα αναπτυχθεί.
Επαναληπτικός σχεδιασμός - Iterative design
Αρχικά, όλα ξεκινούν με την επικοινωνία μεταξύ της ομάδας ανάπτυξης και σχεδιασμού, δηλαδή τους Instructional designers, τους γραφίστες και τους elearning developers και της ομάδας των Subject Matter Experts. Όλοι αυτοί συναντώνται και συζητούν με σκοπό να προτείνουν ιδέες και να βρουν λύσεις από κοινού σε πιθανά ζητήματα. Αυτή η διαδικασία είναι γνωστή ως Savvy Start. Πρέπει να υπογραμμιστεί πως για την επιτυχή υλοποίηση του έργου, το μοντέλο SAM προϋποθέτει την καλή συνεργασία μεταξύ των δυο προαναφερθέντων ομάδων.
Τώρα είναι ώρα να αρχίσει η δημιουργία του πρωτοτύπου. Συγκεκριμένα, η ομάδα ανάπτυξης και σχεδιασμού δημιουργεί το προσχέδιο του storyboard καθώς και λειτουργικές προτάσεις υπό τη μορφή ενός πρωτοτύπου. Το πρωτότυπο είναι το σημείο αναφοράς, πάνω στο οποίο θα δοθεί η ανατροφοδότηση.
Έπειτα γίνεται νέα συνάντηση όπου παρουσιάζονται οι προτάσεις μέσα από το πρωτότυπο. Τις προτάσεις της ομάδας ανάπτυξης και σχεδιασμού, τις αξιολογούν οι Subject Matter Experts άμεσα, δίνοντας ανατροφοδότηση, συμβάλλοντας με αυτό τον τρόπο στο σχεδιασμό της τελικής λύσης.
Στη συνέχεια, λαμβάνοντας υπόψη αυτή την ανατροφοδότηση, το πρωτότυπο θα βελτιωθεί από την ομάδα σχεδιασμού και ανάπτυξης. Συνεπώς, στο μοντέλο SAM, τα λάθη θεωρούνται φυσιολογικά και αναμενόμενα, αφού αυτά θα οδηγήσουν στην αναγκαία προσαρμογή της λύσης στο αποτέλεσμα που επιθυμεί ο πελάτης.
Με αυτό το τρόπο, υπάρχει βεβαιότητα πως από τη στιγμή που εμπλέκονται οι Subject Matter Experts τόσο σύντομα στην διαδικασία ανάπτυξης, το τελικό προϊόν θα καλύπτει πλήρως τις ανάγκες τους. Παράλληλα, με αυτό τον τρόπο περιορίζεται η πιθανότητα το προϊόν να βγει εκτός προϋπολογισμού ή εκτός χρονοδιαγραμμάτων.
Επαναληπτική ανάπτυξη - Iterative development
Κατά τη διάρκεια της επαναληπτικής ανάπτυξης, αναπτύσσεται και εφαρμόζεται η τελική λύση. Με βάση την συνεχή ανατροφοδότηση, το τελικό προϊόν βελτιώνεται μέχρι να καταστεί λειτουργικό και τεχνικά αψεγάδιαστο.
Αυτό γίνεται πράξη μέσα από την παραγωγή των τριών εκδόσεων (versions) του προϊόντος.
- Έκδοση Alpha. Η έκδοση αυτή αποτελεί την πρώτη λειτουργική και ολοκληρωμένη έκδοση του προϊόντος, πάνω στην οποία η ομάδα παραγωγής και οι SME ελέγχουν για σφάλματα και παραλήψεις. Αυτή η έκδοση αναμένεται να διαθέτει αρκετές αστοχίες.
- Έκδοση Beta. Σε αυτή την έκδοση διορθώνονται τα ζητήματα που προέκυψαν από τον έλεγχο της έκδοσης Alpha. Μέσα από ενδελεχή έλεγχο, ενδέχεται να παρατηρηθούν αστοχίες που δεν εντοπίστηκαν στην έκδοση Alpha.
- Έκδοση Gold. Τούτη είναι η τελική έκδοση του προϊόντος. Η συγκεκριμένη έκδοση δεν απαιτεί καμία διόρθωση ή βελτίωση. Ουσιαστικά, αυτή είναι η έκδοση που δίνεται στον πελάτη και χρησιμοποιείται εντέλει από το εκπαιδευτικό ακροατήριο για το οποίο σχεδιάστηκε.
Είναι το SAM το καλύτερο μοντέλο σχεδιασμού και ανάπτυξης;
Το SAM είναι υπέροχο. Ένα εκπαιδευτικό μοντέλο σχεδιασμού που εστιάζει σε γρήγορες λύσεις χωρίς να κάνει εκπτώσεις στη ποιότητα του τελικού προϊόντος. Η μόνη του παγίδα είναι ότι απαιτεί καλή συνεργασία μεταξύ των διαφόρων εμπλεκόμενων φορέων. Αυτό ακριβώς είναι το πρόβλημα με το SAM. Δεν μπορούν όλες οι ομάδες να συνεργαστούν καλά, με αποτέλεσμα ορισμένα έργα που ξεκινούν να αναπτυχθούν με το SAM να προχωρούν με πολύ αργό ρυθμό ή να μην προχωρούν καθόλου.
Να θυμάστε πως δεν υπάρχουν τέλεια μοντέλα, κι ούτε λύσεις οι οποίες ταιριάζουν σε όλα τα έργα. Συνεπώς, φροντίστε να είστε ευέλικτοι και προσαρμοστικοί σύμφωνα με τις εκάστοτε ανάγκες και ιδιαιτερότητες του έργου που υλοποιείτε.
