Λοιπόν, ας ξεκαθαρίσουμε κάτι. Με βάση την πρώτη ύλη που λαμβάνουν οι Instructional Designers από τους Subject Matter Experts (SME) είναι καθήκον των πρώτων να αναπτύξουν το εκπαιδευτικό περιεχόμενο. Κάθε φορά που οι SME στέλνουν εκπαιδευτικό υλικό που έχει διατυπωθεί σωστά, τότε η δουλειά του Instructional Designer για ανάπτυξη περιεχομένου γίνεται πολύ πιο απλή. Πώς όμως μπορούμε να βοηθήσουμε τους SME αποτελεσματικά; Τι πρέπει να τους ζητάμε και τι να τους προτείνουμε ώστε γίνει η δουλειά μας ευκολότερη;

  • Subject Matter Experts (SME) – Ειδήμονες επί του περιεχομένου. Πρακτικά είναι τα άτομα που έχουν βαθιά κατανόηση ενός συγκεκριμένου θέματος
  • Instructional Designer – Εκπαιδευτικός Σχεδιαστής. Ο επαγγελματίας εκείνος ο οποίος χρησιμοποιεί μια ποικιλία μαθησιακών στρατηγικών για την ανάπτυξη προγραμμάτων εκπαίδευσης
  • eLearning Developer – Ο Προγραμματιστής εκπαιδευτικών προγραμμάτων εξ αποστάσεως εκπαίδευσης. Είναι αυτός ο οποίος λαμβάνει τη τελική μορφή του περιεχομένου από τον Instructional Designer σε μορφή εγγράφου και την μετατρέπει σε πρόγραμμα στην οθόνη του μαθητή
  • Raw material – Η πρώτη ύλη, δηλαδή το υλικό που στέλνουν οι SME στον Instructional Designer με σκοπό να μεταβληθεί σύμφωνα με τις εκπαιδευτικές θεωρίες σε μορφή κατάλληλη ώστε να ψηφιοποιηθεί από τον eLearning developer

Ποιος ο ρόλος ενός Subject Matter Expert;

Ένας ειδήμον επί του θέματος ή στα Αγγλικά Subject Matter Expert, είναι ένα άτομο που έχει βαθιά κατανόηση ενός συγκεκριμένου θέματος και παρέχει τη γνώση και την τεχνογνωσία για την υλοποίηση ενός έργου ή προγράμματος.

Ένα από τα πιο κρίσιμα βήματα ανάπτυξης του μαθησιακού υλικού λαμβάνει χώρα πολύ πριν από την ίδια την ανάπτυξη. Αυτό συμβαίνει όταν τα άτομα που είναι υπεύθυνα για την παροχή του περιεχομένου που απαιτείται για τη δημιουργία ενός μαθήματος ηλεκτρονικής μάθησης, οι SME, συγκεντρώνουν όλο το απαιτούμενο υλικό, το λεγόμενο raw material. Αφού συγκεντρώσουν το raw material, οι SME το αποστέλλουν στον Instructional Designer για έλεγχο και επεξεργασία σε μορφή κατάλληλη για την ανάπτυξη του περιεχομένου σε ψηφιακή μορφή.

Δυστυχώς, σε πολλές περιπτώσεις, το raw material που λαμβάνουν οι Instructional Designers από τους SME δεν είναι υψηλής ποιότητας.

Πώς μπορείτε να βοηθήσετε τους SME στην ανάπτυξη περιεχομένου;

Από τα πρώτα μου χρόνια ως eLearning developer / Instructional Designer, συνειδητοποίησα ότι οι SME χρειάζονταν βοήθεια για την ανάπτυξη ακόμα και του πιο απλού raw material. Ένα σημαντικό πρόβλημα που αντιμετώπισα ήταν ότι το υλικό που λάμβανα ήταν είτε πάρα πολύ είτε πολύ λίγο. Άλλα ζητήματα που ανέκυπταν ήταν πως περιστασιακά ο τρόπος γραφής των SMs ήταν εντελώς ακαδημαϊκός ενώ συνάμα τις περισσότερες φορές το raw material που μου έστελναν δεν κάλυπτε καν τους μαθησιακούς στόχους.

Για να τα αντιμετωπίσω, συνειδητοποίησα ότι έπρεπε να τους διδάξω πώς να αναπτύσσουν το περιεχόμενο με τέτοιο τρόπο ώστε να βοηθήσουν τη δουλειά μου.

Είχα δίκιο. Η έγκαιρη παροχή βοήθειας στους SME μου εξοικονόμησε χρόνο και επιτάχυνε την ανάπτυξη περιεχομένου.

Σκεφτείτε αυτό:

Κάποιοι SME γνωρίζουν τα πάντα για ένα θέμα, αλλά δεν έχουν ιδέα για θεωρίες μάθησης ή παιδαγωγικές στρατηγικές. Από την άλλη, ορισμένοι δεν έχουν καν συμμετάσχει στη δημιουργία ενός μαθήματος ηλεκτρονικής μάθησης. Επομένως, η παροχή καθοδήγησης είναι συνήθως επιτακτική ανάγκη.

Οδηγίες καθοδήγησης προς τους SME

Για να την σωστή και γρήγορη ανάπτυξη περιεχομένου, δίνω στους SME με τους οποίους συνεργάζομαι, τις ακόλουθες οδηγίες:

Το κενό μάθησης

Εξηγήστε τους πως πάντα πρέπει να έχουν στο νου τους το κενό μάθησης (Learning gap). Για να βοηθήσετε τους SME να αναπτύξουν περιεχόμενο, ζητήστε τους να σκεφτούν τις πιο δυσεπίλυτες καταστάσεις που αντιμετωπίζουν οι μαθητές στην πραγματική ζωή σε σχέση με τη γνώση που προσπαθούμε να τους διδάξουμε. Έτσι, συμβουλεύστε τους να οικοδομήσουν το περιεχόμενο γύρω από αυτές τις προκλήσεις.

Εκτός από τη δημιουργία περιεχομένου, μπορείτε να ζητήστε από τους SME να συντάξουν τη βάση των σεναρίων ή των ιστοριών του μαθήματος. Κατά τη διάρκεια της ανάλυσης αναγκών, έχετε πιθανώς ανακαλύψει τις πιο δύσκολες καταστάσεις που αντιμετωπίζουν οι μαθητές. Συμβουλέψτε τους SME, εκτός από το περιεχόμενο γενικά, να χτίσουν συγκεκριμένα τις ιστορίες ή τα σενάρια με βάση αυτές τις δύσκολες καταστάσεις. Περιγράψτε τους τη σημασία της έμφασης στα πιο συνηθισμένα λάθη που κάνουν οι μαθητές, έτσι ώστε να δημιουργήσουν μια πιστευτή ιστορία ή σενάριο που έχει νόημα για αυτούς. Εξάλλου, οι μαθητές πρέπει να είναι σε θέση να συσχετίσουν τη δική τους πραγματικότητα με τους φανταστικούς ήρωες της ιστορίας.

Μαθησιακοί στόχοι

Ένα άλλο χαρακτηριστικό πολλών SME είναι ότι παρέχουν πολύ εκτενές raw material στον Instructional Designer, προς ανάπτυξη. Δώστε τους οδηγίες να αποφεύγουν την αποστολή υλικού το οποίο δεν είναι απολύτως αναγκαίο για την ολοκλήρωση του προγράμματος μάθησης. Αντ ‘αυτού, ζητήστε τους να σας στείλουν μόνο τις κρίσιμες πληροφορίες που χρειάζονται οι μαθητές για να επιτύχουν τους μαθησιακούς στόχους. Τονίστε τους όμως πως το raw material πρέπει πάντα να καλύπτει επαρκώς τους μαθησιακούς στόχους.

Για να βοηθήσετε τους SME να παραμείνουν σε ουσιαστικό περιεχόμενο, συμβουλέψτε τους να χρησιμοποιήσουν τη χαρτογράφηση του προγράμματος σπουδών.

Κάθε παράγραφος ή μέρος του περιεχομένου θα πρέπει να αντιστοιχεί τουλάχιστον σε έναν μαθησιακό στόχο.

Ενημερώστε τους ότι οι παράγραφοι που δεν αντιστοιχούν σε έναν μαθησιακό στόχο ή δεν είναι κρίσιμοι για την κατανόηση του περιεχομένου πρέπει να αφαιρεθούν. Για να τους βοηθήσετε να φέρουν σε πέρας αυτή τη διαδικασία, προτείνετε τους να δώσουν σε κάθε παράγραφο έναν “αόρατο” τίτλο με τη μορφή σχολίου. Με αυτόν τον τρόπο, θα μπορέσουν να αντιληφθούν εάν το συγκεκριμένο περιεχόμενο έχει ήδη καλυφθεί.

Εμπλοκή

Εξηγήστε στους SME πόσο σημαντικό είναι να θεωρήσουν οι μαθητές ελκυστικό το εκπαιδευτικό περιεχόμενο.

Για να κερδίσει το περιεχόμενο την προσοχή των μαθητών, προτείνετε στους SME να συμπεριλάβουν στην αρχή κάθε τμήματος ή ενότητας του raw material ένα «δόλωμα». Ένα δόλωμα μπορεί να είναι ένα απόφθεγμα από ένα σημαίνων πρόσωπο, μια ιστορία, φράσεις που προκαλούν σκέψη, στατιστικά δεδομένα ή γεγονότα.

Επίσης, μπορείτε να τους προτείνετε να περιλαμβάνουν στο raw material όσο το δυνατόν περισσότερους οδηγούς βήμα προς βήμα όταν η πληροφορία έχει τη μορφή ακολουθίας. Αυτοί οι οδηγοί βήμα προς βήμα μπορούν να γίνουν εξαιρετικά βοηθήματα εργασίας (job-aids), αλληλεπιδράσεις ή ακόμη και σενάρια.

Ένα άλλο σημαντικό στοιχείο είναι η περίληψη. Οι μαθητές χρειάζονται μια περίληψη της παρεχόμενης γνώσης περισσότερο από οτιδήποτε άλλο. Έτσι,  ζητήστε από τους SME να συμπεριλάβουν μια μικρή επισκόπηση για κάθε ενότητα. Αυτήν η επισκόπηση μπορεί να ενταχθεί στο τέλος ή στην αρχή κάθε ενότητας, ώστε οι μαθητές να μπορέσουν να αντιληφθούν καλύτερα τα βασικά μέρη του περιεχομένου. Άλλωστε, αυτός είναι ένας εξαιρετικός τρόπος για να κατανοήσουν και να ελέγξουν οι SME αν το περιεχόμενο καλύπτει όλους τους μαθησιακούς στόχους.

Γλώσσα

Ένα άλλο κοινό ζήτημα που αντιμετωπίζω κατά καιρούς είναι ότι οι SME, ειδικά εκείνοι στον τομέα της εκπαίδευσης, τείνουν να χρησιμοποιούν ακαδημαϊκή γλώσσα στο raw material το οποίο μου στέλνουν. Έτσι, τους εξηγώ τη σημαντικότητα της δημιουργίας σύντομων προτάσεων που είναι εύκολα αναγνώσιμες. Για να τους βοηθήσετε, προτείνετε τους να χρησιμοποιούν τα στατιστικά στοιχεία αναγνωσιμότητας του MS Word ή ένα αντίστοιχο εργαλείο όπως το Grammarly.

Στο ίδιο πλαίσιο, τους συμβουλεύω να αποφεύγουν μεγάλες παραγράφους. Έτσι, πείτε τους να χωρίσουν το περιεχόμενο σε μικρά και κατανοητά τμήματα. Δεν θέλουμε οι μαθητές να τρομοκρατηθούν λόγω του μεγέθους του κειμένου που θα εμφανιστεί στην οθόνη της, έτσι δεν είναι;

Επιπλέον, ζητώ από τους SME να συντάξουν το περιεχόμενο σε 2ο ενικό πρόσωπο όταν αναφέρονται στον εκπαιδευόμενο. Για παράδειγμα αντί να γράψουν «Σε αυτή την ενότητα ο εκπαιδευόμενος θα μάθει…» τους προτείνω να μιλήσουν απευθείας στο μαθητή λέγοντας: «Σε αυτήν την ενότητα, θα μάθετε…»

Κουίζ και Ανατροφοδότηση

Αν και ουσιαστικά είναι δουλειά του Instructional Designer, ορισμένοι SME θέλουν οι ίδιοι να διαμορφώνουν τις ερωτήσεις αξιολόγησης που θα συμπεριληφθούν στα αξιολογητικά κουίζ του μαθήματος. Δυστυχώς όμως, τις περισσότερες όμως φορές τα κουίζ που μου έστειλαν στερούνταν το πιο κρίσιμο μέρος μιας αξιολόγησης. Αυτό δεν είναι άλλο από το να παρέχουν στους μαθητές την ευκαιρία να εστιάσουν ξανά στα πιο καίρια σημεία του μαθήματος. Έτσι, οφείλετε να υπογραμμίστε στους SME τη σημασία της ευθυγράμμισης των ερωτήσεων του κουίζ με τους μαθησιακούς στόχους.

Μια άλλη συμβουλή σε σχέση με τις ερωτήσεις αξιολόγησης προς τους SME είναι να βεβαιωθούν ότι η απάντηση σε κάθε ερώτηση από αυτές που έχουν συντάξει, δεν είναι προφανής. Αντίθετα, δώστε τους να καταλάβουν ότι οι ερωτήσεις πρέπει να είναι αρκετά δύσκολες για να προκαλέσουν τη διαδικασία σκέψης των μαθητών. Προτείνετε επίσης να αποφεύγουν τη δημιουργία εκτεταμένων εκφωνήσεων των ερωτήσεων αλλά και των διαθέσιμων απαντήσεων, εάν πρόκειται για ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής.  Οι ερωτήσεις κι οι πιθανές απαντήσεις χρειάζεται να είναι όσο το δυνατόν πιο λακωνικές, ώστε οι μαθητές να τις κατανοήσουν άμεσα, δίχως να χρειαστεί να διαβάσουν την ίδια ερώτηση δύο φορές.

Τέλος, υπογραμμίστε τη σημασία της ανατροφοδότησης σε κάθε ερώτηση. Όπως αναφέρθηκε σε προηγούμενα άρθρα, η ανατροφοδότηση τύπου ΣΩΣΤΌ / ΛΑΘΟΣ δεν είναι καθόλου εποικοδομητική για την εγκαθίδρυση της γνώσης. Ως εκ τούτου, ζητήστε από τους SME να συμπεριλάβουν μια σύντομη ανατροφοδότηση, βάσει των επίλογων των μαθητών, τόσο των σωστών όσο και των λανθασμένων.